Bildiriler
ÖRTÜLÜ SÖZÜN-BÜYÜ BUYUTUNA DAİR VEYA ÖRTÜLÜ SÖZLERİN BÜYÜSEL BOYUTU VAR MIDIR?[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ: Konunun evveliyatı ve gelişme şekli; Örtülü sözlerin incelenmesi konusu, 2015-2016 yıllarında bir lisans üstü çalışma yapan arkadaşın çalışmalarımızda örtülü söz örneklerine rastladığından bahisle bizimle görüşme istemesi ile gündemimize girmiş oldu. Halk inançlarında […]
MALATYA BİLDİRİ KUZEY KAF KAFKASYA-ORTA FIRAT VE BATI TRAKYA TÜRK KÜLTÜR COĞRAFYASNDA BÜYÜ GACALLAR-KUMUKLAR-ORTA FIRAT Gacal, Gerlova, Tozluk Türkleri ve Kızılbaşlar İslam’a inanıyorlar: Gacal, Gerlova, Tozluk Türkleri ve Kızılbaşlar bunlar bugünkü Bulgaristan’da yaşamaktadırlar.” Gagauzlar ve Gacallar’ın Peçenekler, Kumanlar ve özellikle Uz-Oğuzların torunları olduklarına bunların Anadolu’dan değil kuzeyden Kıpçak Bozkırı’na geldiklerini […]
Halk Kültüründe “SATMAK-SATIP ALMAK” İNANCININ MİTOLOJİK BOYUTU Ali Osman Abdurazzak[1]-Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ: Bildiri konusu bilgilerin derlenmesi bizzat müşahede ederek gözlem yöntemi, birebir uygulamayı yürüten kaynaklarla görüşülerek yapılmış inanç sistemindeki “satmak-satıp almak” ile ilgili bulguların karşılaştırılmasında yazılı kaynaklardan da yararlanılmıştır. Bildiride bir korunma şekli olan “satma-satıp alma” inanç ve uygulamaları ele alınmaktadır. […]
9.MİLLETLERARASI TÜRK HALK KÜLTÜRÜ KONGRESİ, EDİNİMLER VE İNTİBALAR Yaşar Kalafat[1] GİRİŞ. Katıldığımız kültür şölenleri münasebetiyle alanımıza giren hususlarla ilgili kazanımlarımızı genel intibaımızı anlatma alışkanlığı bizde bu türden katıldığımız yurt dışındaki etkinliklerden kaldı. Giderek Türkiye’de katıldığımız ulusal ve uluslararası toplu etkinliklere dair de paylaşmak istediğimiz hususları yazmaya başladık. Etkinliklerin […]
NAHCIVAN ÖRNEKLERİ İLE HALK NANMALARI-MİTOLOJİ-SUFİZM BAĞLAMINDA CİNLİ/YILANLI KALELER[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ: Orta Aras kaleleri incelenirken, Orta Aras Türk kültür coğrafyası çevresi ile birlikte düşünülerek kaleler etrafında oluşan halk inançlarından yılan-kale bağlantısı üzerinde durulup yılanlı kale tanımlarına kısa yer verildi. Halk inançlarında albız, şeytan, cin, kara iyeler […]
PİR KÜLTÜNDE MEBRURE NİNE KADIN KİŞİ TİPLEMESİ Yaşar Kalafat[1] GİRİŞ: Mebrure Nine 2010 yılında 85-86 yaşında Hakk’ın rahmetine yolcu edilen, Burdur’un Dirmil dağ köyünde yaşamış vergili bir kadın kişi idi. Uğraştığı mistik alana urfasa deniliyordu. Torunu Veli Cem Özdemir’[2]den alınan bu bilgilerden hareketle bu yazımızda bazı ara açıklamalarla […]
PİR-İ TÜRKİSTAN IŞIĞINDA HALK İNANÇLARI-TASAVVUF-MİTOLOJİ BAĞLANTISI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER Biz bu bildirimizde, tasavvuf-halk inanmaları ilişkisinden yola çıkıyoruz. Halk inançlarının Türk kültürlü halkların coğrafyasında, Türk kültürlü halklar arasında kültür kodları oluşturduğunu açıklıyoruz. Halk inançlarının sadece ve muhakkak sıradan ve tesadüfü uygulamalar olmadıkları, kendi zeminlerinde bir tefekkür ürünü olduklarını anlatıyoruz. Halk inanmaları mutlaka mitolojik bir […]
GÜNÜMÜZ TÜRK KÜLTÜR DÜNYASINDA MİTOLOJİ ÇALIŞMALARI[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ; Bu incelemede, Türk dünyası sosyal ve kültürel yakınlaşmasını etkileyen faktörler cümlesinden mitoloji çalışmaları konusu ele alınmıştır. Konu incelenirken; ilgili tanımlar, mitoloji çalışmalarının millet hayatında ve millî kimlik oluşmasındaki önemi, Türkiye ve Türk kültür coğrafyasının sair kesimlerindeki mitoloji çalışmalarının geçmişi […]
GÜNÜMÜZ SİVAS HALK KÜLTÜRÜ ÇALIŞMALARINDAN VEHPBİ CEM AŞKUN’A (1909-1975) BAKMAK VEYA SİVAS HALK İNANÇLARI ÇALIŞMALARINDA DEVAMLILIK[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ-ÖZET: Biz bu çalışmamızda Halk kültürü çalışmaları özelinde, halk inançlarını öncelikli bir değerlendirme yapmak isterken, Sivas’ı Vehbi Cem Aşkun’dan (1909-1979) hareketle merkeze aldık. Bu münasebetle, Sivas halk kültürü çalışmaları faaliyetlerine yer ve destek […]
GÜNÜMÜZ SİVAS HALK KÜLTÜRÜ ÇALIŞMALARINDAN VEHPBİ CEM AŞKUN’A (1909-1975) BAKMAK VEYA SİVAS HALK İNANÇLARI ÇALIŞMALARINDA DEVAMLILIK[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ-ÖZET: Biz bu çalışmamızda Halk kültürü çalışmaları özelinde, halk inançlarını öncelikli bir değerlendirme yapmak isterken, Sivas’ı Vehbi Cem Aşkun’dan (1909-1979) hareketle merkeze aldık. Bu münasebetle, Sivas halk kültürü çalışmaları faaliyetlerine yer ve destek […]
“GAYP SEMASINDAN İNDİRİLMİŞ TEK DİN İSLAM’IN TEZAHÜR BİÇİMLERİ İLE TÜKLÜK DÖNEMİ VE KARŞILAŞTIRMALI HALK İNANMALARI” Yaşar Kalafat[1] Hocam, meslektaşım ve can dostum Prof. Dr. Erman Artun’a minnet ve rahmet duygularınla Bu çalışma “Gayri Müslim Türklerde Karşılaştırmalı Halk İnançları” başlığı altında bir kitap […]
DÜZCE’DE ORTAK HALK İNANÇLARI KÜLTÜRÜ VE II. ULUSLARARSI DÜZCE TARİH VE KÜLTÜR SEMPOZYUMU GÖZLEMLERİ Yaşar Kalafat[1] GİRİŞ: Bu çalışma; 11-12 Aralık 2015 tarihleri arasında Düzce’de yapılan ve bizim “Düzce ve Yakın Çevresi Halk İnançları Kültüründe Atlı Göçebe Bozkır Medeniyetinin İzleri” isimli bildiri ile katıldığımız, II. Uluslararası Düzce Tarih, Kültür ve Sanat […]
BAYINDIR YAKAPINAR TAHTACI KÖYÜ HALK İNANÇLARI VE DEDE SİNAN KAHYAOĞLU İLE SÖYLEŞİ Yaşar Kalafat[1] Giriş: Bu çalışma 16-17 Nisan 2015 tarihlerinde Bayındır Yakapınar Tahtacı köyünde yapılan halk inançları derlemeleri ve Edremit-Kazdağı Tahtacı Türkmenlerinden Dede Sinan Kahyaoğlu ile yapılan görüşmelerden ve onun ilgili eserinden[2] edinilen bilgilerden, bu bilgilerin genel Türk halk inançları ile […]
AZERBAYCAN-TÜRKİYE KÜLTÜR İLİŞKİLERİNDE MİTOLOJİ ÇALIŞMALARININ YERİ VE ÖNEMİ[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ: Bu çalışmada, Azerbaycan ve Anadolu Türk kültür çevrelerin mitoloji ve halk bilimi çalışmalarına örneklemeler yapma düzeyinde değinilip mevcut durum ile duyulan ihtiyacın karşılaştırması yapılmaya çalışılmıştır. Konunun seçiminde, Aynı kaderi paylaşan Türkiye ve Azerbaycan’a karşı zaman zaman değişen dengelere […]
YOZGAT HALK KÜLTÜRÜ-ESKİ TÜRK FOKLORU İLİŞKİLENDİRMESİNE DAİR Yaşar Kalafat[1] GİRİŞ: Bu çalışma, Fidan Kasımova’nın “Yozgat’ta Halk Kültürü ve Onda Eski Türk Folklorunun İzleri” isimli çalışması esas alınarak, bu konudaki karşılaştırmaları Azerbaycan ve Anadolu’da yoğunlaştırmak adına, yazar bilgilendirilerek yapılmıştır[2]. METİN: Yozgat yöresinden tespiti yapılmış olan Al Ruhu’ndan […]
DÜZCE VE YAKIN ÇEVRESİ HALK İNANÇLARI KÜLTÜRÜNDE ATLI GÖÇEBE BOZKIR MEDENİYETİNİN İZLERİ[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ: Bu çalışmada, içeriğine dair kısa bilgi verilen Göçebe Bozkır Kültürü’nün Anadolu’daki izlerinin neden arandığı açıklanmakta, Düzce bölgesinin konu ile ilgisini açıklama adına da bölgenin etno-sosyal yapısına dair tanımlamalar yapılmaktadır. Bozkır kültüründen seçilmiş kültür kodlarının bölgede aranılmasına geçilmeden […]
HATAY-SİVAS YATIRLARI ETRAFINDA OLUŞAN İNANÇLARDA MİTOLOJİK BULGULAR[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ. Hatay’da tarihi süreçte yaşamış abide şahsiyetlerin hayatları eserleri, toplum üzerindeki etkilerinin bir boyutu da bunların uzak yakın geçmişten taşıyıp geleceğe aktardıkları değerlerdir. Keza bu değerlerdeki ortaklıklardır. Bu değerlerin ortak olan kaynakları da aynı derecede önemlidir. Halkların aralarındaki uzak da olabilen mesafelere […]
VIII. ATATÜRK KONGRESİ – GENCE-ŞİRVAN SEYAHAT GÖZLEMLERİ VE TÜRK HALK İNANÇLARI KÜLTÜRÜNDE ‘KIZIL’IN MİTOLOJİK İÇERİĞİ Yaşar Kalafat GİRİŞ: VIII. Uluslararası Atatürk kongresi 13-15 Ekim 2015 tarihleri arasında Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi ve Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Tarih Enstitüsü tarafından Azerbaycan ilk başkenti Gence’de […]
TÜRK HALK İNANÇLARINDA HZ.ALİ KÜLTÜL Biz bu bildirimizde Şehriyar Haydar Baba Nevruz İlişkisinden yola çıkarak Türk Halk inançlarında Hz. Ali Kültü üzerinde duracağız. Bize göre Hz. Ali etrafında oluşan kült, Sünni, Şii – Caferi ve Heterodoks İslam kesimler arasında, bizim çalışma alanımız itibariyle bu inançlara mensup Türk kesimler bakımından çok ciddi bir […]
KOCALİ HALK İNANÇLARININ KÖK HÜCRELERİ VE KIIZIL İNANCI[1] Yaşar Kalafat[2] Giriş: Sunumumuza, tezimize bir kaç spot açıklama yaparak girmek istiyoruz. Bu açıklamalarda, bazı soruları sorup, onlara cevap ararken tezimizi tartışarak savunmaya çalışacağız. Bu açıklamalarda, Türk kültürel kimliğinin oluşmasında tarihçiliğin yeri, yurt edinme, edinilen yurdu koruma tarihçiliğinin içeriği, ilgili disiplinlerle bağlantısı üzerinde durulacak, […]
HEMŞİN TÜRKLERİ (HOMŞETZİ TÜRKLERİ) VE İKİNCİ DİLLERİ ERMENİCE OLAN TÜRKLERİN KARŞILAŞTIRMALI HALK İNANÇLARI -I- Yaşar Kalafat-[1] Mehmet Bilgin[2] – Remzi Yılmaz[3] Özet Hemşinli üst başlığı altında toplanan halkın Hopa Hemşinliler olarak bilinen kısmı adeta çift dillidir. Bunlar Türkçenin yanısıra özel sayılabilecek Ermenice karışımı bir dil kullanmaktadırlar. Bu konudaki iki iddiadan […]
GÜNÜMÜZ TÜRK KÜLTÜR DÜNYASINDA MİTOLOJİ ÇALIŞMALARI[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ; Bu incelemede, Türk dünyası sosyal ve kültürel yakınlaşmasını etkileyen faktörler cümlesinden mitoloji çalışmaları konusu ele alınmıştır. Konu incelenirken; ilgili tanımlar, mitoloji çalışmalarının millet hayatında ve millî kimlik oluşmasındaki önemi, Türkiye ve Türk kültür coğrafyasının sair kesimlerindeki mitoloji çalışmalarının geçmişi ve […]
GÜNÜMÜZ SİVAS HALK KÜLTÜRÜ ÇALIŞMALARINDAN VEHPBİ CEM AŞKUN’A (1909-1975) BAKMAK VEYA SİVAS HALK İNANÇLARI ÇALIŞMALARINDA DEVAMLILIK[1] Yaşar Kalafat[2] GİRİŞ-ÖZET: Biz bu çalışmamızda Halk kültürü çalışmaları özelinde, halk inançlarını öncelikli bir değerlendirme yapmak isterken, Sivas’ı Vehbi Cem Aşkun’dan (1909-1979) hareketle merkeze aldık. Bu münasebetle, Sivas halk kültürü çalışmaları faaliyetlerine yer ve destek […]
KOCALİ HALK İNANÇLARININ KÖK HÜCRELERİ VE KIZIL İNANCI[1] Yaşar Kalafat[2] Giriş: Sunumumuza, tezimizle ilgili bir kaç spot açıklama yaparak girmek istiyoruz. Bu açıklamalarda, bazı soruları sorup, onlara cevap ararken tezimizi tartışarak savunmaya çalışacağız. Bu açıklamalarda, Türk kültürel kimliğinin oluşmasında tarihçiliğin yeri, yurt edinme, edinilen yurdu koruma tarihçiliğinin içeriği, ilgili disiplinlerle bağlantısı […]
BAYINDIR YAKAPINAR TAHTACI KÖYÜ HALK İNANÇLARI VE DEDE SİNAN KAHYAOĞLU İLE SÖYLEŞİ Yaşar Kalafat[1] Giriş: Bu çalışma 16-17 Nisan 2015 tarihlerinde Bayındır Yakapınar Tahtacı köyünde yapılan halk inançları derlemeleri ve Edremit-Kazdağı Tahtacı Türkmenlerinden Dede Sinan Kahyaoğlu ile yapılan görüşmelerden ve onun ilgili eserinden[2] edinilen bilgilerden, bu bilgilerin genel Türk halk inançları ile karşılaştırılmasından, bulguların […]
TÜRK KÜLTÜR COĞRAFYASINDA AT İLE İLGİLİ İNANIŞLAR Yaşar KALAFAT- Nagihan ÇETİN Ulu Hocam. At –Halk İnanmaları konulu ilkyazımızı sizin yüreklendirmenizle bizim dergilerimizde çeyrek asır evvel yazmıştık. Çubuksarı-Çuvaşistan’da Şaman inançlı soydaşların kurban ayinlerinde idik. İnancın sanata-toplum düzenine yansımasından konuyorduk. Ogün-bugündür, Türk tefekkürünün evreleri düşünülürken mitoloji-arkeoloji-etimoloji bağlantısının halk inanmaları ilişkisi üzerinde de çalışıyoruz. Hocam. Türk […]
TÜRK KÜLTÜR COĞRAFYASINDA AT İLE İLGİLİ İNANIŞLAR Yaşar KALAFAT- Nagihan ÇETİN Ulu Hocam. At –Halk İnanmaları konulu ilkyazımızı sizin yüreklendirmenizle bizim dergilerimizde çeyrek asır evvel yazmıştık. Çubuksarı-Çuvaşistan’da Şaman inançlı soydaşların kurban ayinlerinde idik. İnancın sanata-toplum düzenine yansımasından konuyorduk. Ogün-bugündür, Türk tefekkürünün evreleri düşünülürken mitoloji-arkeoloji-etimoloji bağlantısının halk inanmaları ilişkisi üzerinde de çalışıyoruz. Hocam. Türk […]
[1] Doğum evresindeki inanışlar ve pratikler doğum öncesinden başladığı gibi evlenme döneminde de bu inanış ve pratikler evlilik öncesinden başlamaktadır. “Erzurum’da kısmetinin açılmasını isteyen kız oklavayı at yerine kullanarak ona biner ve minareye çıkar, bunun benzeri bir uygulama Muş’ta da vardır” [2] Burada ata binerek yukarılara ki minare gibi manevi bir yere çıkmanın kısmet açacağına […]
Beydili ve Barak Türkmenlerinde düşmanlık sonucu öldürülen kimse defnedildikten sonra Onun silahı, atı ve giysileri getirilir. Elbiseleri insan iskeleti gibi yapılmış bir ağaca giydirilir. Silahı atının eyerine asılır. İnsana benzetilerek giydirilen ağaç ata bindirilir. Bu at ve süvarisi ölen şahsın mezarının başına getirilip orada ağıtlar yakılır[1]. Murat ölünce onun cenaze merasiminde üç atının da tersine […]
Beydili ve Barak Türkmenlerinde düşmanlık sonucu öldürülen kimse defnedildikten sonra Onun silahı, atı ve giysileri getirilir. Elbiseleri insan iskeleti gibi yapılmış bir ağaca giydirilir. Silahı atının eyerine asılır. İnsana benzetilerek giydirilen ağaç ata bindirilir. Bu at ve süvarisi ölen şahsın mezarının başına getirilip orada ağıtlar yakılır[1]. Murat ölünce onun cenaze merasiminde üç atının da tersine […]
KARŞILAŞTIRMALI POSOF HALK İNANMALARI[1] Haziran 2011 de rahmetli Yazgan hocamdan bir telefon almıştım. Hocam, kendilerine âcizane sunduğum ‘Türk Kültür Coğrafyasında Karşılaştırmalı Halk İnançları’ kitap setinin postadan çıkması üzerine, her zamanki mütevazı ve babacan sesiyle beni kutluyor ve bu arada, ‘Yaşar bu bölümler bizim dergilerindeki yazılarından mı, tebrik ederim. Bu işin nasıl […]
Yağmur Yağdırma İnancı Uzun süre kuraklık olduğu zaman, bir at kafası iskeletine Allah’ın kelamı yazıldıktan sonra, köy çeşmesinin – kürününün altına koyulur. Böylece yağmur yağacağına inanılır. Çok yağmur yağarsa eğer, buluğ çağına girmemiş bir çocuğa bu iskelet su altından aldırılır[1]. Yağmur yağdırma inancı ve uygulamaları Türk inanç Sisteminde yada taşı ile başlar ve devamlılığını Türk […]
MİTOLOJİK DÖNEMDEN GÜNÜMÜZE TÜRK HALK İNANMALARINDA RUH VE SOĞANLI/ALLAHUEKBER MİLLÎ RUHU “Şirin canına qıyıp quracakmış Turan’ı Meleklerden pay gelir şehitlerin Kur’an’ı” Arif Han Sultanlı[1] Nagihan Çetin[2] – Yaşar Kalafat[3] GİRİŞ: Türklerde inancın ilk tespitinin yapılabildiği dönemlerden itibaren üzerinde yaşanılan vatan […]
Yatırların birçoğunda bayrak vardır. İslâmiyet’ten sonra yapılan türbelerde bayrak – sancak hâkimiyet alâmeti olarak, işlenmiş ayetlerle süslenmiştir. İran yöresi Türklerinde, Osmanlı Türklüğünde olduğu gibi bayrakların üzerine tekbir türünden ilâhî mesajlar yazılmaktadır. Kars’ta Celâl Baba‘nın türbesinde, kıble tarafına asılı olan Türk bayrağının üzerinde ok ve yay da takılıdır. Ok ve yayın Türklerde hâkimiyet sembolü olduklarını merhum hocalarım B. […]
Yatırların birçoğunda bayrak vardır. İslâmiyet’ten sonra yapılan türbelerde bayrak – sancak hâkimiyet alâmeti olarak, işlenmiş ayetlerle süslenmiştir. İran yöresi Türklerinde, Osmanlı Türklüğünde olduğu gibi bayrakların üzerine tekbir türünden ilâhî mesajlar yazılmaktadır. Kars’ta Celâl Baba‘nın türbesinde, kıble tarafına asılı olan Türk bayrağının üzerinde ok ve yay da takılıdır. Ok ve yayın Türklerde hâkimiyet sembolü olduklarını merhum hocalarım B. […]
MİTOLOJİ-HALK İNANMALARI BAĞLAMINDA KÜLTÜRLÜ HALKLARDA KAZ “Hele var ki bir tablo Görse şaşar Anibal Ördeklerden bir filo, bir de kazdan amiral.“ Anonim Yaşar Kalafat[1]-Nagihan Çetin[2] GİRİŞ: Kaz’ın bir inanç objesi olarak Türk kültüründe yerini almaya başlamasının geçmişi, mitolojik dönemden haber getiren bilgilere göre […]
Kaz Dağı Türkmenlerinin çeşme ve mezarlarında, Sarı Kız Dağı ve çevresinde Kazayağı resmedilir. Biz de Ceyhan bölgesinde Dur Hasan Baba’nın türbesi etrafında yaptığımız çalışmalarda buraya da kazayağı damgasının kazılmış olduğunu gördük Tahtacı Türkmenlerinde bugün dahi Kazayağı şeklinde ve Kazayağı namı ile anılan bir damgaları vardır Şaman tösleri arasında Kaz tösü de vardır. Merasim anında göyün katlarına çıkarken […]
BUGÜN’DEN – NEVRUZ/YENİGÜN’E VEYA NEVRUZ/YENİGÜN’DEN BUGÜNE BAKMAK[1] -Halk Bilimi Çerçevesinde- Dr.Yaşar Kalafat[2] Nevruz/Yenigün Bayramı nedeniyle yapılacak konuşmada günün yaşanılanları değerlendirilmeden söylenilecek her söz, bize göre pek yerinde ve yeterli olmaz. Bu münasebetle kısaca bir bayram tanımı yapmak, bayramların ortak özelliklerinden hareketle Nevruz /Yenigün Bayramı’nın karakteristiği üzerinde durmak iyi bir giriş oluşturabilir. Bilindiği gibi bayramlar; […]
GÜNEY AZERBAYCAN/KUZEY İRAN’DA TÜRK KÜLTÜR COĞRAFYASI HALK İNANÇLARNDA MİTOLOJİK TESPİTLER Yaşar KALAFAT GİRİŞ: Güney Azerbaycan, İran platosu kuzey bölgesinin bir kısmını oluşturur ve Türk kültür coğrafyasının asli parçalarındandır. Türk kültürlü halklar arasındaki, halk kültürü aynılık ve ayrılıkları üzerinde çalışmalar sürdürülmekte olmakla beraber, bu alandaki çalışmaların bir metoda kavuşturuldukları söylenemez. Bu metotsuzluk […]
BARAKLAR ÜZERİNE YENİ TESPİTLER Dr. Yaşar Kalafat* Yrd. Doç. Dr. Rezan Karakaş* Giriş Barak Türkleri konusunda farklı disiplinlerden hareketle araştırma ve yayınlar yapılmıştır. Bunlar daha ziyade sosyal bilimlerin dil, edebiyat, kısmen tarih ve halkbilim alanlarında olmuştur. Bu çalışmaların arasında Anadolu geneline ve daha ziyade Güneydoğu Anadolu halk inançlarına barakların yaptıkları mitolojik katkıları içerenler de […]
Ruhi Ersoy, “Barak Türkmenlerinin Sözlü ve Yazılı (Resmî) Tarihlerine Mukayeseli Bir Yaklaşım Denemesi” (2005) adlı çalışmasında Barakların sözlü tarihi ile yazılı tarihi arasında karşılaştırmalar yapmış, Barakların iskân hadisesi olayının her iki tarih açısından nasıl değerlendirildiğini ele almıştır. Ersoy, Baraklı Âşık Mahgül’ün sözlü tarih repertuarındaki bilgilerle yazılı tarih arasında mukayeseler yaptıktan sonra, Barak Türkmenlerinin yazılı tarihi […]
DOĞU KARADENİZ ÖRNEKLERİ İLE TÜRK HALK İNANMALARINDA ‘BULUT’ (Halk İnanmaları- İsrailiyat Bağlantısına Dair) Yaşar Kalafat[1] Aşktır bulutu suya, suyu yağmura, dumana, sise, çiğe dönüştüren GİRİŞ: Bu çalışmayı kesin sınırlarla ayırmamış olsak da iki bölüm başlığında ele aldık. Birinci bölümde Türklüğün mahiyeti üzerinde halk inançlarından yola çıkarak teorik […]
DOĞU KARADENİZ ÖRNEKLERİ İLE TÜRK HALK İNANMALARINDA ‘BULUT’ (Halk İnanmaları- İsrailiyat Bağlantısına Dair) Yaşar Kalafat[1] Aşktır bulutu suya, suyu yağmura, dumana, sise, çiğe dönüştüren GİRİŞ: Bu çalışmayı kesin sınırlarla ayırmamış olsak da iki bölüm başlığında ele aldık. Birinci bölümde Türklüğün mahiyeti üzerinde halk inançlarından yola çıkarak teorik […]
Kurdun dumanlı havayı sevmesi, muhakkak sinsilik ve pusu kurma anlamında mıdır? Halk tefekküründe “Allah kullarını rızıklarıyla yaratır.” Veya “Ağzını ve karnını yarattığı kulunun rızıklını da verir” dumanlı, sisli, puslu hava, kurdun rızık arama ortamıdır, diye düşünülemez mi? Duman-sis-buğu bağlantısı üzerinde kısa değinmelerle döne döne durmak istiyoruz. Sis dağının başında Rüzgâr aldi fesumi İki […]
Günüm ay-vay keçende”[1] denilmektedir. Bir Anadolu kargışında da,; “Çekin halay yürüsün Dağı duman bürüsün Çirkin gelin çeyizi Sandıklarda çürüsün”[2] Şeklinde yer almasına rağmen, bulut, halk sözlü kültüründe; murattır, ümittir, dert ortağıdır, koruyucu perdedir. “Havaların bulutu Heybelerin kilidi Benim sevdiğim oğlan Bir ocağın umudu”[3] “Sarı çitin bağları Duman aldı dağları Kalkmış nereye gidersin […]
HALK İNANMALARI-MİTOLOJİ EKSENİNDE HARPUT MONOGRAFİNDEN ÖRNEKLEMELER -Halk İnanmalarında Mağara- Dr. Yaşar Kalafat[1]-Nagihan Çetin[2] “Dünya bir deniz idi, ne gök vardı, ne bir yer, Uçsuz bucaksız sonsuz, sular içindeydi her yer” Altay yaradılış Destanı- Giriş Cümlesi GİRİŞ: Bu sunumumuzda Harput halk inanmalarını merkeze alıp […]
Nitekim Gerdek Suyu ve Gerdek Pınarı da, Gerdek Mağarası adlandırması ile ilişkilendirilebilir. Kırk Suyu, Abdest Suyu, Gusül Suyu, Mürdeşir Suyu gibi Gerdek Suyu da döküldüğü yere ve zamana göre gösterilen itina bakımından mistik muhteva itibariyle diğer sulardan az çok farklıdırlar. Kayseri-Sarız Gerdek Mağarası köyünün bu ismi alışı; buradaki mağaranın kapısının gerdekli/kapalı olduğu ve ayrıca […]
KIBRIS KURT BABA/KUTUP BABA YATIRIVEANADOLU TÜRK HALK İNANMALARINDA YENİ BULGULAR Özet: İnceleme metninde, Kıbrıs’ta yatmakta olan Kurt Baba/Kutup Baba yatırı halk inanmaları bakımından ele alınmış, şahsın dönemi ve mezarının fizikî konumuna dair bilgi verilerek, kısa bir tanımlama yapıldıktan sonra; halk inanmalarında kurt kültüne dair bazı açıklamalar yapılarak inceleme konusu olan Kurt Baba/Kutup Baba ile […]
Türk sözlü kültüründe kurtla ilgili tespitler başlı başına bir alandır. [1]“Kurdun eniği kurt olur, kurttan köpek olmaz”. “Kurt kocayınca köpeklerin maskarası olur”. “Kurdun kocasına koyun güttürürler, adamın kocasına çocuk baktırırlar”. “Kuzuya giden kurdu görür”. “Kurttan korkan çoban olmaz”. “Ölmüş eşek kurttan korkmaz”. “Kurt kulağından tutulmaz”. “Gönülsüz it, sürüye getirir kurt”. “Çoban eksik koyunların hesabını kurda […]
“20. Yılında TÜDEV ( Türk Devlet ve Toplulukları, Kardeşlik ve İşbirliği Vakfı) ve Geleceği” Konulu İstişare Toplantısı İzlenimleri “Kürtler ne kadar Türk ise ben o kadar Türk’üm Türkler ne kadar Kürt ise ben o kadar Kürd’üm” Alpaslan Türkeş Dr. Yaşar Kalafat GİRİŞ: Biz, yazımızda 15 Haziran 2013 günü Ankara’da yapılan TÜDEV toplantında yapılan konuşmalardan hareketle […]